سرطان استخوان زمانی رخ می‌دهد که یک تومور یا توده بافت غیرطبیعی در استخوان تشکیل شود. تومور ممکن است بدخیم باشد، به این معنی که به طور تهاجمی رشد نموده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. تومور بدخیم را اغلب تومور سرطانی می‌نامند. سرطانی که از استخوان شروع شود، به ندرت رخ می‌دهد. در ادامه با ما همراه باشید.
انواع سرطان استخوان
سرطان‌های اولیه استخوان جدی‌ترین نوع سرطان استخوان هستند. آنها مستقیما در استخوان‌ها یا بافت‌های مجاور مانند غضروف تشکیل می‌شوند.
همچنین سرطان می‌تواند از قسمت دیگری از بدن به استخوان‌ها گسترش یابد یا ایجاد متاستاز کند. این وضعیت به عنوان سرطان ثانویه استخوان شناخته می‌شود و شایع‌تر از سرطان اولیه استخوان است.
انواع متداول سرطان اولیه استخوان عبارتاند از:
۱. میلوم متعدد (مولتیپل میلوما، MM)
میلوم متعدد شایع‌ترین نوع سرطان استخوان محسوب می‌شود. این سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی در مغز استخوان رشد کرده و باعث ایجاد تومور در استخوان‌های مختلف می‌شوند. MM معمولا افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در میان سرطان‌های استخوان، MM یکی از بهترین پیش‌آگهی‌ها را دارد و بسیاری از افرادی که به آن مبتلا هستند نیازی به درمان ندارند.
۲. استئوسارکوم (استئوژنیک سارکوم)
استئوسارکوم یا استئوژنیک سارکوم عموما کودکان و نوجوانان را درگیر می‌کند ولی می‌تواند در افراد بزرگسال نیز رخ دهد. معمولا در نوک استخوان‌های بلند در بازوها و پاها آغاز می‌شود. همچنین ممکن است از انتهای ران‌ها، شانه یا قسمت‌های دیگر شروع شود. استئوسارکوم بر بافت سختی که لایه‌های خارجی استخوان‌ها را تشکیل می‌دهند، تاثیر می‌گذارد.
۳. کندروسارکوم
کندروسارکوم ممکن است در لگن، نواحی ران، و شانه‌های افراد مسن رخ دهد. کندروسارکوم در بافت زیرغضروفی ایجاد می‌شود که یک بافت پیوندی بین استخوان‌ها است. این دومین سرطان شایعی است که استخوان‌ها را درگیر می‌کند.
۴. سارکوم یوئینگ
سارکوم یوئینگ یک سرطان نادر است که در بافت‌های نرم اطراف استخوان‌ها یا مستقیما در استخوان‌های کودکان و جوانان شروع می‌شود. معمولا استخوان‌های بلند بدن مانند بازوها و پاها و لگن تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
نشانه‌های سرطان استخوان
نشانه‌های این سرطان عبارتاند از:
- درد و تورم در استخوان‌های آسیب‌دیده
- توده سخت قابل لمس در استخوان‌های بلند
- احساس ضعف یا خستگی
نشانه‌هایی که کمتر شایع می‌باشند عبارتاند از:
- شکنندگی استخوان‌ها
- کاهش وزن
عوامل ایجادکننده سرطان استخوان
علت این سرطان به طور دقیق مشخص نیست، اما عوامل خاصی وجود دارد که ممکن است در تشکیل توده‌های غیرطبیعی در استخوان نقش داشته باشند یا احتمال آن را افزایش دهند. این موارد عبارتاند از:
رشد سلولی غیرطبیعی
سلول‌های سالم به طور مداوم تکثیر شده، جایگزین سلول‌های قدیمی می‌شوند و پس از اتمام این روند می‌‌میرند. اما سلول‌های غیرطبیعی به حیات خود ادامه می‌دهند. آنها شروع به تشکیل توده‌های بافتی می‌کنند که به تومور تبدیل می‌شوند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی، که سلول‌های سرطانی خطرناک را از بین میبرد، می‌تواند برای درمان سرطان استخوان مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود، استئوسارکوم ممکن است در برخی از افرادی که تحت پرتودرمانی قرار دارند، ایجاد شود. استفاده از پرتوهایی با دوز بالا می‌تواند در ایجاد این سرطان نقش داشته باشد.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان استخوان قرار دارند؟
برخی از عوامل خطرساز برای این سرطان عبارتاند از:
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، به ویژه این سرطان
- سابقه دریافت پرتودرمانی
- ابتلا به بیماری پاژه؛ یک بیماری که باعث تخریب استخوانی و سپس بازسازی غیرطبیعی آنها می‌شود.
- وجود چندین تومور در غضروف (بافت همبند در استخوان) در زمان حال یا گذشته
تشخیص سرطان استخوان
پزشکان سرطان اولیه استخوان را در چند مرحله طبقه‌بندی می‌کنند. این مراحل مشخص می‌کنند که سرطان کجا رخ داده است، چه کاری انجام می‌دهد، و به چه میزان بر سایر قسمت‌های بدن تاثیر گذاشته است:
- مرحله ۱، سرطان استخوان از استخوان منتشر نشده است.
- مرحله ۲، سرطان استخوان گسترش نیافته است ولی ممکن است تهاجمی شده و آن را به تهدیدی برای سایر بافت‌ها تبدیل کند.
- مرحله ۳، سرطان استخوان به یک یا چند قسمت از استخوان گسترش یافته و تهاجمی است.
- مرحله ۴، سرطان استخوان به بافت‌های اطراف استخوان و سایر اندام‌ها مانند ریه یا مغز گسترش یافته است.
دکتر فوق تخصص خون و آنکولوژی ممکن است از روش‌های زیر برای تعیین مرحله سرطان در استخوان‌ها استفاده کند:
- بافت‌برداری، که یک نمونه کوچک از بافت برای تشخیص سرطان مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد
- اسکن استخوان، که وضعیت استخوان‌ها را بررسی می‌کند
- آزمایش خون
- آزمایش تصویربرداری شامل اشعه ایکس، ام آر آی، و سی تی اسکن برای مشاهده دقیق ساختار استخوان‌ها
درمان سرطان استخوان
درمان به موارد زیر بستگی دارد:
- مرحله سرطان
- سن شما
- سلامت کلی شما
- اندازه و موقعیت تومور
داروها
داروهایی که برای درمان این سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتاند از:
- داروهای شیمی‌درمانی برای میلوم متعدد
- داروهای مسکن برای کاهش التهاب و ناراحتی
- بیسفسفونات‌ها برای کمک به جلوگیری از تحلیل استخوان و محافظت از ساختار استخوان
- دروهای سیتوتوکسیک برای جلوگیری یا توقف رشد سلول‌های سرطانی
پرتودرمانی
پزشک آنکولوژی ممکن است پرتودرمانی را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی توصیه نماید.
عمل جراحی
پزشک ممکن است تومورها یا بافت آسیب‌دیده را با عمل جراحی از بین ببرد. جراحی برای برداشتن یا جایگزینی استخوان آسیب‌دیده، گزینه‌ای برای توقف سرطان‌هایی محسوب می‌شود که به سرعت گسترش می‌یابند. در مورد آسیب گسترده استخوان در بازوها یا پاها ممکن است به قطع عضو نیاز باشد.
درمان جایگزین
پزشک ممکن است درمان‌های جایگزین، که شامل داروهای گیاهی می‌باشد، را به برنامه درمانی شما اضافه نماید. با این وجود، این کار باید با دقت بالایی انجام شود زیرا برخی از درمان‌های جایگزین می‌توانند در شیمی‌درمانی و پرتودرمانی تداخل ایجاد کنند.
چشم‌انداز بلندمدت برای افراد مبتلا به سرطان استخوان
میزان بقای پنج ساله برای سرطان استخوان تا حد زیادی به موقعیت و مرحله سرطان در ابتدای تشخیص بستگی دارد.
متخصص داخلی و فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم
دارای بورد فوق تخصصی
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهداز جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: تشخیص و درمان بیماری های متابولیک، تیروئید، آدرنال، اختلالات غدد جنسی، متابولیک استخوان، هیپوفیز و مشاور تغییر جنسیت
آدرس مطب: مشهد- بلوار معلم – بین معلم 8و 10- برج آبشار-واحد705
تماس:05136017449
پاسخگویی: روزهای زوج – ساعات 16 الی 19
